वेळेचे व्यवस्थापन

प्रस्तावना :

वेळेचे व्यवस्थापन

पुस्तक - 'टाईम मॅनेजमेंट'

लेखक - डॉ. सुधीर दीक्षित.

किंमत - ₹१५०/_

आपण नेहमी म्हणत असतो. "आज मी खूप व्यस्त आहे. त्यामुळे मी वेळ देऊ शकणार नाही. मी काय करू मी सगळी काम वेळेत करते तरी मला वेळ पुरत नाही"

खर सांगायच तर ही सगळ्यांचीच समस्या आहे. आपल्याला वाटत असत आपण आपला वेळ वाचवला आता आपल्या कडे कुठलीच काम शिल्लक नाहीत. पण इथे प्रश्न तुम्ही किती काम केलीत याचा नाही. तर ती काम करून तुमच्या कडे किती वेळ अजून शिल्लक आहे याचा आहे. आणि याचच उत्तर म्हणजे हे पुस्तक. 'टाईम मॅनेजमेंट'

खर तर हे नुसत पुस्तक परिक्षण नाही तर हा एक लेख देखील आहे.

चला तर मग जाणून घेऊ या पुस्तकाबद्दल. 'वेळेचे व्यवस्थापन' बद्दल.

मध्यंतरी डॉ. सुधीर दीक्षित यांच 'टाईम मॅनेजमेंट' हे पुस्तक वाचण्यात आलं. ज्याच्या अनुवाद प्राजक्ता चित्रे यांनी केला आहे. आणि प्रकाशित मंजुळ प्रकाशन यांचं आहे. आज याच पुस्तकाचा थोडक्यात आढावा घेऊत.

वेळाच्या सर्वश्रेष्ठ उपयोगाचे ३० सिद्धांत

आणि तीन मूलभूत प्रश्न जे प्रत्येकाने स्वतःला एकदा तरी विचारलेच पाहिजेत याने पुस्तकाची सुरुवात होते.

1)  आजकाल वेळाची एवढी कमतरता का भासते?

2)  आपल्या जवळ खरच किती वेळ आहे?

3)  तुमचा वेळ किती मौल्यवान आहे?

या प्रश्नांची डॉ. सुधीर दीक्षित यांनी साध्या आणि सहज समजेल अशा भाषेत उत्तर देऊन कुणाला ही ते मुद्दे पटतील असे समजावून सांगितले आहे. त्यामुळे खरच आपण आपला वेळ चुकीच्या ठिकाणी किती वाया घालवतो असा मनात विचार आल्या शिवाय रहात नाही. आता ते ३० सिद्धांत कुठले ते ही पाहुत: 

१) वेळाच लॉगबुक ठेवा

आपल्या वेळाच एक लॉगबुक ठेवा. लॉगबुक म्हणजे एक अंदाजपत्रक त्यामुळे तुम्हाला कळेल तुमचा नेमका कुठे वेळ वाया जातोय. वेळाच्या नियोजनासाठी सर्वप्रथम तुमचा वेळ कुठे आणि किती वाया जातोय हे जाणून घेणे आवश्यक असत. तुम्ही केलेली कोणती काम महत्वाची आहेत आणि कोणती महत्वाची नाहीत कुठून वेळ काढता येईल आणि कोणती कामे पूर्ण किंवा अंशतः सोडून देता येतील याचे विश्लेषण लॉगबुक मुळे तुम्हाला करता येईल व तुमच्या वेळेचं नियोजन ही करता येईल.

२) आर्थिक ध्येय ठरवा

आपली आर्थिक ध्येय ठरवा. अशी ध्येय ठरवल्याने तुम्हाला कळेल तुमचे कष्ट योग्य दिशेने होत आहेत की नाहीत. म्हणजे तुमचा इनपुट किती आहे ते महत्वाच नाही तर तुमचा आउटपुट किती आहे ते महत्वाचं आहे आणि हे आर्थिक ध्येय ठरवल्याने तुमच्या लक्षात येईल आणि तुम्हाला किती यश मिळाले ते ही तुमच्या लक्षात येईल.

३) सगळ्यात महत्त्वाचे काम सर्वात आधी करा

आपल्या दिनचर्येत बरेचदा आपला सगळा वेळ छोटी छोटी कामे उरकण्यात निघून जातो आणि त्यामुळे आपली महत्वाची कामे तशीच राहून जातात. अस होऊ नाही म्हणून आपल्या कामाचा अग्रक्रम ठरवा. यासाठी एका डायरीत ए. बी. सी. असे कॉलम तयार करून ए कॉलम मध्ये महत्वाची काम लिहा बी कॉलममध्ये अश्या कामांची यादी करा जी अनिवार्य नाही पण महत्वाची आहेत तसेच सी कॉलममध्ये अनिवार्य नाही आणि महत्वाची देखील नाहीत अश्या कामांची यादी करा अस कामांचा प्राधान्यक्रम ठरवल्यामुळे जी काम महत्वाची आहेत ती पूर्ण करण्यास मदत होईल.

अशीच या पुस्तकात एकूण ३० सिद्धांत मांडले गेले आहेत ज्याचा वापर करून तुम्ही अगदी सहज वेळेचे नियोजन करू शकाल.

आणि म्हणून ज्यांना आयुष्यात यशस्वी व्हायचं असेल त्यांनी हे पुस्तक एकदा तरी वाचवच व त्याचा उपयोग देखील करावा